Najczęstsze sytuacje, w których trzeba zdecydować się na założenie w sądzie sprawy o alimenty są wtedy, gdy rodzice dziecka nie byli małżeństwem i się rozstaną, a rodzic, który nie sprawuje po rozstaniu bieżącej opieki nad dzieckiem uchyla się od dobrowolnej płatności alimentów. Sprawę o podwyższenie lub obniżenie alimentów zakłada się z kolei, gdy renta alimentacyjna już wcześniej została uregulowana sądownie (np. w wyroku rozwodowym) i nastąpiła zmiana stosunków, która wpływa na wysokość alimentów. Przez zmianę stosunków należy tu rozumieć porównanie stanu faktycznego, który jest w momencie, gdy wysokość alimentów była ustalana do momentu końcowego, czyli, gdy sąd będzie orzekał o zmianie wysokości tych alimentów. Chodzić tu może np. o zwiększone potrzeby uprawnionego dziecka (np. poprzez konieczność kosztownego leczenia), czy zmniejszone możliwości zarobkowe zobowiązanego do płacenia rodzica (np. utrata pracy, choroba itp.). 

Co powinien zawierać pozew o alimenty? 

Pozew o alimenty, tak jak i każde inne pismo procesowe powinno zawierać:

• - oznaczenie sądu, do którego jest kierowane,

• - imiona i nazwiska stron oraz ich przedstawicieli ustawowych, 

• - oznaczenie rodzaju pisma”,

• - osnowę wniosku lub oświadczenia, 

• - wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z faktów, 

• - podpis strony lub jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. 

Pozew możemy sporządzić sami lub też zlecić go doświadczonemu adwokatowi, który zadba, by nie było w nim żadnych braków formalnych, bowiem, gdy takie wystąpią, sąd wzywa stronę do uzupełnienia braków, co znacznie wydłuża całe postępowanie- radzi adwokat Agata Koschel Sturzbecher. 

Omówienie poszczególnych koniecznych elementów pozwu o rozwód:

1. Właściwość sądu

Jeśli chodzi o sąd, który będzie właściwy do złożenia pozwu o alimenty, jest to sąd rejonowy (wydział rodzinny i nieletnich) odpowiedni dla miejsca zamieszkania rodzica, którego pozywamy o alimenty, jednak dopuszcza się także i jest to o wiele bardziej popularne, by pozew składać w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania uprawnionego dziecka. Pozew z załącznikami należy złożyć w dwóch egzemplarzach albo osobiście albo pocztą. 

2. Strony postępowania o alimenty 

Stronami w postępowaniu o alimenty są powód i pozwany. Powód to małoletnie (do ukończenia 18-tego roku życia) dziecko reprezentowane przez rodzica lub jeśli dziecko jest pełnoletnie to powodem jest tylko dziecko, a pozwany to rodzic, od którego chcemy wyegzekwować rentę alimentacyjną. W pozwie należy też podać numer PESEL powoda, ale również adresy obu stron. 

3. Oznaczenie pisma

Chodzi o zatytułowanie pisma „pozew o alimenty” lub „pozew o podwyższenie/obniżenie alimentów”. 

4. Osnowa wniosku lub oświadczenia 

W pozwie o alimenty należy wskazać czego się domagamy, czyli np. wnoszę o zasądzenie renty alimentacyjnej w wysokości 1.000 zł miesięcznie na rzecz małoletniej………………… (imię i nazwisko dziecka) urodzonej dnia………………………. w……………………… (miejscowość) od np. pozwanego- ojca dziecka…………………………… (imię i nazwisko), płatne do rąk matki do 10-tego dnia każdego miesiąca wraz z odsetkami w razie opóźnienia płatności. Można też domagać się zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego (jeśli się na takie zdecydujemy) itp. 

5. Wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z faktów 

Chodzi tu przede wszystkim o przedstawienie dowodów, które wskażą, że żądana renta alimentacyjna jest zasadna. Trzeba udowodnić usprawiedliwione potrzeby dziecka np. zaświadczenie o odbywanej rehabilitacji, faktury za zakup leków, faktury za zakup przedmiotów dziecku do codziennego życia itp. 

Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego nie zostało wprawdzie zdefiniowane w przepisach, jednakże na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86), stwierdzając: Przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb. Będzie to mieć wpływ na rozstrzygnięcie, w jakiej mierze możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego będą wzięte pod uwagę przy oznaczaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego. Zawsze jednak każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowie, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku.- wskazuje adw. Agata Koschel-Sturzbecher. 

Pozew powinien również zawierać uzasadnienie, w którym zawiera się najważniejsze informacje dla sądu. Jako że wysokość alimentów, zgodnie z przepisami, zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka oraz od możliwości zarobkowych zobowiązanego rodzica, przede wszystkim odnieść trzeba się do tych kwestii i wskazać wszelkie niezbędne dowody, które potwierdzą nasze twierdzenia.  Warto szczególnie rozpisać wszystkie koszty miesięczne przeznaczane na dziecko i poprzeć je stosownymi dowodami.

6. Podpis strony lub jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika.  

Pozew należy podpisać, w przypadku, gdy dziecko nie ma ukończonych 18 lat, podpisuje go rodzic, a jeśli dziecko osiągnęło ten wiek to podpisuje się osobiście. Należy złożyć odręczny czytelny podpis. W sytuacji, gdy korzystamy z pomocy profesjonalnego pełnomocnika- adwokata lub radcy prawnego, wszystkie pisma podpisuje ten pełnomocnik w naszym imieniu. 

7. Inne ważne elementy, które należy zawrzeć w pozwie o alimenty

W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu, którą podaje się w złotych, zaokrąglając ją w górę do pełnego złotego. W przypadku alimentów wartość przedmiotu sporu będzie to kwota miesięcznych alimentów, których się domagamy pomnożona przez 12 (chodzi o dwanaście miesięcy w roku), bowiem alimenty to świadczenie o charakterze powtarzającym się. Czyli przykładowo, gdy domagamy się po 1.000 zł miesięcznie, WPS (wartość przedmiotu sporu) wynosić będzie 12.000 zł. 

Więcej szczegółów dotyczących ustalania wysokości alimentów poznacie w artykule “Wysokość alimentów na dziecko – jak ustalić? Od czego zależy?”.

Jakie dokumenty będą potrzebne do złożenia pozwu o alimenty? 

• - odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, 

• - zaświadczenie o zarobkach rodzica, który reprezentuje w sprawie dziecko, 

• - PIT rodzica, który reprezentuje w sprawie dziecko, 

• - rachunki, paragony, faktury poświadczające wydatki czynione comiesięcznie na dziecko,

• - zaświadczenia od nauczycieli zajęć dodatkowych, lekarzy, czy innych osób, które prowadzą z dzieckiem zajęcia czy inne czynności, które generują koszty,

• - odpis wyroku rozwodowego (jeśli rodzice dziecka są rozwiedzeni), 

Trzeba także pamiętać, iż sąd może zobowiązać strony do przedstawienia w sprawie innych dokumentów, które uzna za niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy - przypomina adwokat Agata Koschel- Sturzbecher.